رعایت وجهۀ معشوق در غزلیّات شهریار بر مبنای نظریۀ ارتباطی براون و لوینسون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای زبان و ادبیات فارسی، نویسنده پژوهشگر.

2 دانشجوی زبان و ادبیات فراسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

چکیده

از دیدگاه براون و لوینسون، رعایت ادب در بافت گفتمانی زبان نشانگر جایگاه اجتماعی گوینده و سطح رابطۀ میان وی با مخاطب است به‌گونه‌ای که می‌توان رعایت ادب را بخشی از کنش زبانی گوینده در ساختار زبان از جمله زبان فارسی به‌شمار آورد. در این جستار تلاش نگارنده بر آن است تا با بهره‌گیری از نظریۀ کاربردشناسی براون و لوینسون، استراتژی کلام عاشقانه را در غزلیات شهریار مورد بحث و بررسی قراردهد و نوع رابطۀ کلامی عاشق با معشوق را از این منظر واکاوی و تحلیل نماید. پژوهش پیش‌رو به لحاظ روش‌شناسی از نوع توصیفی ـ تحلیلی بر مبنای بررسی غزلیات گفت‌وگو محوری است که در آن شهریار با واگویه‌های درونی یا مخاطب قرار دادن معشوق و گفت‌وگو با وی به‌صورت مستقیم قصد دارد معشوق را مخاطب قرار دهد. نتایج پژوهش و یافته‌های حاصل از این بررسی حاکی از آن است که شهریار در هنگام طرح خواستۀ خویش با معشوق، گفتگو با وی، شکایت و گله‌مندی از هجران  از ساز و کار وجهۀ مخاطب و رعایت ادب بر طبق نظریۀ براون و لوینسون بهره گرفته است و تلاش می‌کند تا با توجّه به جنبه‌های گوناگون، والا بودن جایگاه معشوق را در کلام خویش به اثبات برساند. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات