دانشجوی دکتری تخصصی پژوهش هنر، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، مرکز بین الملل کیش
چکیده
مناظره، به عنوان یکی از گونه‌های شناخته شدۀ ادبی در شعر جهان، از جایگاه بسیار مهمی در شعر ایران نیز برخوردار است. این گونه، به دلیل دارا بودن عناصر و ظرفیت‌هایی نظیر شخصیت، کشمکش، ستیز، گفت‌و‌گو و... مشابهت‌هایی با درام دارد. یکی از عناصر بسیار مهم در این اشعار، وجود شخصیت محوری و مخالف است. شخصیتی که وابسته به وضعیت موجود است، در مقابل نیرویی که تمام قد در برابر شرایط موجود ایستاده و خواستار تغییر وضعیت است. با توجه به اینکه اهمیت شخصیت محوی و مخالف بیش از سایر گونه‌های هنری در درام حائز اهمیت است و تا این دو شخصیت با تمام قوا در برابر همدیگر نایستند اثری جذاب شکل نخواهد گرفت، لذا تلاش این پژوهش بر این است به هویت‌شناسی اشخاص محوری و مخالف موجود در این اشعار برگزیده مبتنی بر ادبیات نظری جهان درام بپردازد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد، اشخاص مخالف موجود در این مناظرات پویا، آگاه، شناس اجتماع، چندبعدی و حاضرجواب هستند. نتایج حاصل از این پژوهش ثابت می‌کند، اشخاص موجود در مناظرات پروین اعتصامی، دارای ویژگی‌های مشابه موجود در یک اثر نمایشی هستند، زیرا مخاطب، با ابعاد ساختار‌شکنانه هویت اشخاص که دور از انتظار آن‌ها در سطح عمومی جامعه است مواجه هستند. این پژوهش کیفی، با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و مقالات علمی، به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است.
)