بازنمود، فرگشت و ماندگاری هویت ملی ایرانی در شعر فارسی؛ از رودکی تا شهریار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

1) دانشجوی دکتری، بنیاد ایران شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران 2) عضو هیأت مدیره، خزانه دار و دبیر، انجمن ایران شناسی ایران،

چکیده

زبان مشترک در کنار جغرافیا، تاریخ و فرهنگ مشترک، یکی از ستونهای اصلی هویت ملتهاست. زبان فارسی که در سه نسل باستان، میانه و نو، زبان مشترک، ملی و فرهنگی همۀ ایرانیان بوده، به‌همراه خاطرات و تاریخ مشترک، نقشی کلیدی در شکل‌گیری، تحکیم و ماندگاری هویت ملی ایرانی در جغرافیای ایران بزرگ فرهنگی ایفا کرده‌است. از بدو پیدایش شعر فارسی، شاعران ایرانی در سراسر گسترۀ ایران بزرگ فرهنگی، خواه در حکومتهای ایرانی و خواه زیر سلطۀ بیگانگان، زبان فارسی را به‌عنوان زبان ملی و فرهنگی شناخته و برای بیان آرا و اندیشه‌های خود به کار بسته‌اند. پارسی‌گویی همۀ شاعران ایران بزرگ فرهنگی طی یازده سدۀ زندگی شعر فارسی، خود یکی از عوامل مهم تحکیم هویت ملی ایرانی بوده‌است. اما در عین حال، عناصر هویتی ایرانی نیز از راه اشعار فارسی به دوران اکنون انتقال یافته و مایۀ ماندگاری و استواری ایران و ملیت ایرانی شده‌اند. پژوهش حاضر در پی آن است که با جستجو در میراث ماندگار شعر فارسی نو؛ از رودکی، پدر شعر فارسی، تا شهریار، یکی از شاخصترین شاعران معاصر ایران؛ پیـوند شعر فارسی با هویت ایرانی و نقش-آفرینی‌اش در انتقال، حفظ پیوستگی، بازسازی و ماندگاری تمدن، فرهنگ و اندیشۀ ایرانی در ایران دورۀ اسلامی را به تصویر کشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات