بازنمود، فرگشت و ماندگاری هویت ملی ایرانی در شعر فارسی؛ از رودکی تا شهریار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری، بنیاد ایران‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، ایران- عضو هیئت مدیره، خزانه‌دار و دبیر انجمن ایران‌شناسی ایران

چکیده

زبان مشترک در کنار جغرافیا، تاریخ و فرهنگ مشترک، یکی از ستون‌های اصلی هویت ملت‌هاست. زبان فارسی که در سه نسل باستان، میانه و نو، زبان مشترک، ملی و فرهنگی همۀ ایرانیان بوده، به همراه خاطرات و تاریخ مشترک، نقشی کلیدی در شکل‌گیری، تحکیم و ماندگاری هویت ملی ایرانی در جغرافیای ایران بزرگ فرهنگی ایفا کرده است. از بدو پیدایش شعر فارسی، شاعران ایرانی در سراسر گسترۀ ایران بزرگ فرهنگی، خواه در حکومت‌های ایرانی و خواه زیر سلطۀ بیگانگان، زبان فارسی را به‌عنوان زبان ملی و فرهنگی شناخته و برای بیان آرا و اندیشه‌های خود به کار بسته‌اند. پارسی‌گویی همۀ شاعران ایران بزرگ فرهنگی طی یازده سدۀ زندگی شعر فارسی، خود یکی از عوامل مهم تحکیم هویت ملی ایرانی بوده‌است. اما در عین حال، عناصر هویتی ایرانی نیز از راه اشعار فارسی به دوران اکنون انتقال یافته و مایۀ ماندگاری و استواری ایران و ملیت ایرانی شده‌اند. پژوهش حاضر در پی آن است که با جستجو در میراث ماندگار شعر فارسی نو؛ از رودکی، پدر شعر فارسی، تا شهریار، یکی از شاخص‌ترین شاعران معاصر ایران؛ پیـوند شعر فارسی با هویت ایرانی و نقش‌آفرینی‌اش در انتقال، حفظ پیوستگی، بازسازی و ماندگاری تمدن، فرهنگ و اندیشۀ ایرانی در ایران دورۀ اسلامی را به تصویر کشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات