روش‌شناسی تصحیح متن محمدعلی فروغی (با تکیه بر سبک زندگی و نگاشته‌های شخصی او)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران./ پژوهشگر پسادکتری

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران/ دانشیار

چکیده

محمدعلی فروغی به عنوان یکی از چهره‌های شاخص سیاست و ادبیات در تحقیقات معاصر شناخته می‌شود. فروغی شخصیتی چندوجهی داشته که در عین تصدّی منصب‌های سیاسی، فعالیت‌های ادبی و فرهنگی درخشانی داشته و در تاریخ معاصر، در زمینۀ ایجاد نگاه نوگرایانه به ادبیات فارسی از شخصیت‌های پیشرو و اثرگذار به‌شمار می‌رفته است. او در تلفیق نگاه سنتی و مدرن به متون کهن ادبی از پرچمداران بوده و هم‌ردیف چهره‌هایی همچون سیدحسن تقی زاده، محمد قزوینی و حبیب یغمایی مطرح می شود.

از جمله حوزه‌هایی که فروغی آن را با نوآوری همراه کرده، می‌توان تصحیح متون ادبی را نام برد. هرچند ذکاءالملک در گردآوری و تصحیح متون از شیوۀ قدما بهره‌مند بوده، روش شخصی او تفاوت‌هایی با ایشان داشته که نوآوری‌هایش در قالب این تفاوت‌ها جلوه‌گر می‌شود. این نوآوری‌ها امروزه در شیوۀ جدید و تصحیح‌های علمی - انتقادی متون فارسی، به عنوان نکاتی سنجیده و بدیع مورد توجه و استفاده مصححان قرار گرفته است. تلاش‌های فروغی در حوزۀ تصحیح به قدری با زندگانی او عجین بوده که به عنوان رکن مهمی از سبک زندگی‌اش مطرح می‌شود. در این نوشتار با نگاه تحلیلی، به بررسی روش و میراث نظری و عملی فروغی در حوزۀ تصحیح متن و کاربرد آن برای مصححان متون پرداخته‌ و نمونه‌های این روش را به بیان خودش و در قالب نگاشته‌های شخصی او -شامل خاطرات، نامه‌ها و یادداشت‌ها- ذکر کرده‌ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات