مولفه های زبانی در اشعار شیخ نجیب الدین تبریزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استاد دانشگاه تبریز

چکیده

شیخ نجیب الدین رضا تبریزی اصفهانی از اقطاب سلسله ذهبیه در قرن یازدهم ه.ق است. در قرن یازدهم بازار فساد اجتماعی چنان رایج بود که کسی خریدار سیر و سلوک نبود .اگر چراغی به نام سیر و سلوک روشن می‌شد غالباً دکان تزویر و مردم فریبی بود. از این جهت مردان صاحب درد همچون شیخ نجیب ، درگوشه و کنار مشعل فقر محمدی و ولایت مرتضوی را با همه دربدری و غربت فروزان نگه داشتند.

هدف از این پژوهش بررسی و کندوکاو موسیقی و شعر و پیوند عمیق این دو ،و بررسی موسیقی درونی ، موسیقی بیرونی و نمود آنها در اشعار شیخ نجیب الدین تبریزی، شاعر عارف قرن یازدهم ، با استفاده از روش تحقیق تحلیلی- بسامدی و نشان دادن این مسا له است که ،موسیقی بیرونی و درونی تا چه میزان بر نظم آهنگ شعر او تأثیر گذاشته؟ و اینکه شیخ نجیب چگونه با بهره گیری از جناس ، صناعات لفظی و بخصوص تکرار و انواع آن که پایه اصلی موسیقی درونی است،و کاربرد اوزان و بحور عروضی در موسیقی بیرونی ، درک و فهم شعرش را القا نموده است. تحقیق حاضر نشان دهنده این مهم است که شاعر ، با اشراف بر میزان تاثیرگذاری لحن و آهنگ موسیقی بر عواطف و روحیات خواننده و شنونده ،سعی کرده است با استفاده از فنون متنوعی از قبیل انواع موسیقی ،بهره گیری از ذخیره واژگان ذهنیِ پرنغز، ایجاد تناسب مابین کلمات و تکرار ، روح و جان مخاطب خود را تحت تاثیر خود قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات